Technologia rastrowania autotypijnego pozwala na odwzorowanie za pomocą techniki jednotonalnej, jaką jest offset, obrazów wielotonalnych – naturalnie wykorzystując określoną i ograniczoną zdolność rozdzielczą oka przy określonej odległości obserwacji. W sytuacji, gdy receptory rozmieszczone na siatkówce oka nie są w stanie rozróżnić kształtów drobnych elementów, zmysł wzroku interpretuje docierające doń światło jedynie w kategoriach ilościowych.
Ta cecha widzenia (którą można nazwać „niedoskonałością”, ale nie wadą) pozwala na symulację obrazów wielotonalnych za pomocą techniki jednotonalnej. Naturalnie fizyczna rozdzielczość tak zreprodukowanego obrazu musi być wielokrotnie wyższa, niż ta faktycznie potrzebna do rozróżnienia najdrobniejszych elementów reprodukowanego obrazu. Technologię autotypijną w rozumieniu czysto teoretycznym cechuje jedynie odwzorowanie wartości tonalnych poprzez zróżnicowanie względnego pokrycia powierzchni. W praktyce drukowania offsetowego powstają zjawiska natury nieco bardziej złożonej – w niniejszym artykule chciałbym zwrócić uwagę na dwa z nich, które mają bezpośredni wpływ na odwzorowanie wartości tonalnych.
Pierwsze z nich (zwane przyrostem punktów rastrowych [ang. Dot Gain]) powoduje, że faktycznie odwzorowywana wartość tonalna jest wyższa niż wynikałoby to z teoretycznego pokrycia powierzchni na formie drukowej. Drugie związane jest z samym procesem wypierania farby przez roztwór nawilżający na formie drukowej.
Przyrost punktów rastrowych jest tylko częściowo związany z technologią drukowania offsetowego – jego bezpośrednia przyczyna jest trojakiego rodzaju:
- poprzez fakt rozlewania farby na podłożu („a”) – efekt dotyczy każdej technologii drukowania polegającej na przekazywaniu środka barwiącego (farby, tuszu atramentu…) na podłoże i nie jest bezpośrednio związany z offsetem
- poprzez fakt deformacji gumy cylindra pośredniego („b”) – efekt dotyczy każdej technologii pośredniej wykorzystującej element zwany obciągiem gumowym; obecnie związane jest to prawie wyłącznie z technologią offsetową
- poprzez tzw. przyrost optyczny („c”) – zjawisko dotyczy każdej autotypijnej technologii drukowania, w której iloczyn grubość warstwy środka barwiącego (farby, tuszu, atramentu…) i długości linii brzegowej drukowanych elementów jest porównywalna co do 2 rzędów wielkości z powierzchnią drukowanych elementów. Efekt dotyczy zatem w największym stopniu tych technologii, w których warstwa środka barwiącego ma mierzalną grubość (tak jak np. w offsecie), zaś w dużo mniejszym tych, w których środek barwiący wnika w zadrukowywane podłoże. W tym ostatnim przypadku zjawisko jest zauważalne jedynie dla podłoży przeświecalnych. Celowo pomijam tu sporadycznie występującą sytuację, w której mimo zastosowania technologii offsetowej farba całkowicie wnika w strukturę podłoża.
