Kilka miesięcy temu opublikowaliśmy ankietę, by dowiedzieć się, jak bardzo zmienia się sytuacja w naszej branży. Pandemia stała się niezwykle ważnym czynnikiem tych zmian. Począwszy od napływu zleceń, kosztów materiałów, co z kolei ma bezpośredni wpływ na koszt końcowy produkcji oraz koszty, jakie pojawiły się dodatkowo. Chodzi o prąd, paliwa, ogrzewanie itd.
To znaczy, że jest lepiej czy wręcz odwrotnie? Próbujemy na to pytania odpowiedzieć. Dr hab. inż. prof. Wiesław Cetera przygotował podsumowanie i pierwszy komentarz do publikowanych wyników. Ponieważ jest to także ciąg dalszy opracowania, jakie opublikowaliśmy w styczniu tego roku, zachęcamy do zajrzenia i tam.
Poniżej przedstawiamy Państwu trzecią część, tegoroczne wyniki ankiety (badań) przeprowadzonych na wiosnę, w których wzięło udział ponad 150 firm związanych z poligrafią. Na łamach czasopisma przedstawiamy Państwu wyniki w dwóch częściach z nieco rozszerzonym komentarzem. Zapraszamy tym samym do prenumeraty czasopisma.
Część I. >>> TUTAJ <<<
Część II. >>> TUTAJ <<<
… W roku 2021 sytuacja się zmieniła. Daleko jednak do stanu z badania w 2018 oraz pierwszego badania w roku 2020 (tab. 49, wykres 62). W porównaniu z badaniem w roku 2020 COV średnie wykorzystanie mocy produkcyjnych się zwiększyło, ale 2,6% to wskazanie mieszczące się w granicach błędu, zatem nie wpłynęło na większy optymizm przedsiębiorców.
Tabela 49. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w przedsiębiorstwach poligraficznych
| 10% | 20% | 30% | 40% | 50% | 60% | 70% | 80% | 90% | 100% | |
| 2018 | 1 | 3 | 6 | 10 | 14 | 14 | 20 | 20 | 7 | 5 |
| 2020 | 3 | 5 | 7 | 8 | 10 | 16 | 21 | 18 | 8 | 4 |
| 2020 COV | 15 | 14 | 21 | 14 | 14 | 8 | 3 | 5 | 2 | 4 |
| 2021 | 27 | 13 | 13 | 6 | 2 | 9 | 13 | 7 | 2 | 8 |
Opracowanie własne.
Opracowanie własne.
Średnie wykorzystanie mocy produkcyjnych w latach objętych badaniami wskazuje na pogarszającą się systematycznie sytuację. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w sektorze wciąż się zmniejszało (tab. 50). W roku 2018 przedsiębiorstwa wskazywały, że moce produkcyjne są wykorzystywane w 63,2%. Ta największa w badanym okresie skala wykorzystania mocy produkcyjnych nie jest w istocie satysfakcjonująca.
Przeprowadzone w roku 2020 badania przed zatrzymaniem gospodarki ujawniły zmniejszanie się spadku wykorzystania mocy produkcyjnych – wartość tego wskaźnika zmniejszyła się do 61,5%. Lockdown to klęska dla poligrafii. Wskazany wcześniej spadek sprzedaży skutkuje niewielkim zagospodarowaniem możliwości produkcyjnych (jedynie 39,9%). Rok po apogeum pandemii (i ciągle jeszcze rok przed kolejną jej falą) wykorzystanie mocy produkcyjnych wrosło do 43,5%. Jest to dla sektora wynik katastrofalny.
Środki produkcji w poligrafii należą do drogich technologii i na ogół są finansowane w formie leasingu i kredytu. Stąd też źródłem przewagi konkurencyjnej są płace. W rzeczywistości poziom wynagrodzeń w poligrafii w Polsce jest niższy niż w przedsiębiorstwach Europy Zachodniej.
Tabela 50. Średnie wykorzystanie mocy produkcyjnych w latach 2018 – 2021
| Średnie wykorzystanie mocy produkcyjnych w sektorze [%] | |
| 2018 | 63,2 |
| 2020 | 61,5 |
| 2020 COV | 39,9 |
| 2021 | 42,5 |
Opracowanie własne.
Ujawniony trend potwierdza w kolejnych badaniach negatywną tendencję coraz mniejszego wykorzystania mocy produkcyjnych. Ich nadwyżka w sektorze oznacza spadek udziału sektora poligraficznego w strukturze przemysłu oraz wskazuje na brak zgodności możliwości produkcyjnych z potrzebami rynku.
Opracowanie własne.
Jutro to dzisiaj, tyle że jutro
Więcej optymizmu przynosi odpowiedź na pytanie dotyczące wykorzystania mocy produkcyjnych w przyszłości (tab. 51). W tym przypadku aż 47% pytanych przedsiębiorców wskazywało optymistycznie na wzrost wykorzystania mocy produkcyjnych w przyszłości, 39% odpowiadało, że nic się nie zmieni, a jedynie 15%, że wykorzystanie mocy produkcyjnych się zmniejszy (wykres 63).
Tabela 51. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w przyszłości
| Wykorzystanie mocy produkcyjnych | 2021 [%] |
| Wzrośnie | 47 |
| Nie zmieni się | 39 |
| spadnie | 15 |
Opracowanie własne.
Poziom „optymizmu” zależał od wielkości firmy. Poprawy sytuacji oczekiwały największe firmy, które zatrudniają ponad 250 osób. Wszystkie największe podmioty spodziewały się większego wykorzystania mocy produkcyjnych (tab. 52). Z najmniejszych podmiotów 58% wskazało również na wzrost wykorzystania mocy produkcyjnych. Nieco mniej takich odpowiedzi było wśród pozostałych firm. I tak 36% przedsiębiorstw zatrudniających od 10 do 49 pracowników było podobnego zdania, natomiast wśród firm liczących od 50 do 249 – 43%.
Na tym tle dobrze prezentują się wskazania na zmniejszenie wykorzystania mocy produkcyjnych. Są one nieliczne. Najczęściej na spadek wskazywały podmioty zatrudniające od 10 do 49 pracowników (wykres 64).
Tabela 52. Wykorzystanie mocy produkcyjnych w przyszłości w przedsiębiorstwach różnej wielkości
| Wykorzystanie mocy produkcyjnych | Mniej niż 10 | Od 10 do 49 | Od 50 do 249 | 250 lub więcej |
| Spadnie | 10% | 19% | 15% | 0% |
| Pozostanie bez zmian | 32% | 45% | 42% | 0% |
| Wzrośnie | 58% | 36% | 43% | 100% |
Opracowanie własne.
Jednocześnie niemal w jednej trzeciej (29%) przedsiębiorstw wzrasta wydajność pracy, co koresponduje z planowanym wzrostem wykorzystania mocy produkcyjnych (tab. 53, wykres 65). W 39% badanych w roku 2021 firm nie przewiduje się wzrostu wydajności, natomiast w 32% przewiduje się jej spadek.
Tabela 53. Przewidywana zmiana wydajności pracy w badanych przedsiębiorstwach (2021)
| Zmiana wydajności pracy | 2021 [%] |
| Wzrasta | 29 |
| Nie zmienia się | 39 |
| Spada | 32 |
Opracowanie własne.
…. ciąg dalszy jeszcze w tym tygodniu!
Autor: Dr hab. inż. prof. Wiesław Cetera
